Egeli Bilim İnsanlarından Çay Üretimini Hızlandıran Proje
Ege Üniversitesi (EÜ) Mühendislik Fakültesi Biyomühendislik Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Aynur Gürel'in yürütücülüğünü yaptığı ve Araştırma Görevlisi Begüm Güler'in araştırmacı olarak görev aldığı 'Geçici Daldırma Sistemleri ile Çay Bitkisinde Somatik Embriyoların Kitlesel Üretimi' başlıklı TÜBİTAK projesi gerçekleştirildi.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Türkiye ekonomisine önemli girdi sağlayan çay bitkisinin yeni bir biyoteknolojik yöntemle üretiminin sağlanmasına yönelik çalışmaları dolayısıyla Prof. Dr. Aynur Gürel’i ve proje ekibini tebrik ederek başarılar diledi.
Proje kapsamında, EÜ Mühendislik Fakültesi Biyomühendislik Bölümü Bitki Hücre, Doku ve Organ Kültürü Laboratuvarı’nda yapılan çalışımalar ile ilgili bilgi veren Prof. Dr. Aynur Gürel, “Çalışmada ülkemizin önemli sosyo-ekonomik bitkilerinden biri olan çay bitkisi için biyoteknolojik yöntemlerin dahil edildiği yeni bir üretim sistemi geliştirilmeye çalışılmıştır. Ülkemizde var olan çay bahçeleri genellikle tohumla kurulan bahçeler olmaları nedeniyle genetik açılmalar görülmekte ve istenilen özelliklere sahip klonlar kaybolmaktadır. Ayrıca başka bir alternatif olan çelikle üretim tekniğinde ise yeterli bitki üretilmesi için gerekli olan süre 8-10 yılı bulabilmektedir. Bitki doku kültürü teknikleri kullanılarak bu sürenin kısaltılması mümkün olmaktadır. Bu proje kapsamında biyoreaktörler aracılığıyla büyük ölçekli kitlesel üretim yapılarak dar alanda kısa zamanda çok sayıda bitkinin yetiştirilebilmesi amaçlanmıştır. Bu şekilde yeni ve yüksek verimli çay bahçelerinin kurulması için gerekli olan bitki sayısına çok daha kısa sürede ulaşılmasına imkân veren bir protokol geliştirilmesi amaçlanmıştır”diye konuştu.
Prof. Dr. Aynur Gürel, “Çalışmamızda geçici daldırma sistemine dayalı RITA® biyoreaktörlerinde en yüksek büyüme indeksi değeri 8,28 olarak belirlenirken, mL besin ortamı başına 7,57 adet embriyo elde edilmiştir. Genellikle globuler aşamada olan embriyoların yanı sıra, kalp şekilli ve kotiledon dönemindeki embriyolara da rastlanmıştır. Ayrıca farklı denemeler kapsamında kullanılan SETISTM ve RITA® biyoreaktörlerinde sürgün rejenerasyonları da elde edilmiştir. Projeden elde edilen bu veriler, ardından gelecek birçok çalışmaya öncülük edecek niteliktedir. Ayrıca çay bitkisinin üretimi konusunda yenilikçi bir çalışmaya dayanan proje, ‘Ali Rıza Erten’ yerli çay çeşidinin kullanılması ile de milli bir özellik taşımaktadır” dedi.